اگر چه پاسخهای عقلی و حلی بسیار عقلی، منطقی و زیبایی وجود دارد و از جمله آن که خداوند متعال به هنگام خلق حضرت آدم (ع) فرمود که اراده کرده است روی زمین «خلیفه» بگذارد و لذا هیچ گاه زمین خدا از خلیفهای که او منصوب نموده باشد خالی نمانده و نخواهد ماند – محال است حجت خدا در میان مردم نباشد و مردم حتی یک لحظه سر خود رها شده باشند – سلسله اسباب و علل ایجاب مینماید که واسطهی فیض و انسان کامل همیشه و در هر زمان وجود داشته باشد – علت اصلی آن که امام حسن عسکری را در منطقهی نظامی اسکان دادند و به همین دلیل به «عسکری» ملقب شد، اطلاع حکومت وقت از اصل و نسب امام زمان (ع) بود. آنها میدانستند که مهدی (عج) فرزند ایشان خواهد بود. لذا ایشان را در منطقهی عسکریهی اسکان دادند تا مراقبت کنند فرزندی از ایشان متولد نشود و ... . و از جامعترین پاسخهای عقلی و حلی، حدیث معروف پیامبر اکرم (ص) است مبنی بر «وَمَنْ مَاتَ وَ لَم یَعرف امام زمانه مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً» یعنی: «هر کس بمیرد و امام زمان خودش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت (غیر مسلمان) مرده است» که مورد قبول و استناد اهل تشیع و تسنن میباشد (و اهل تسنن حدیث: «وَمَنْ مَاتَ وَلَیْسَ فِی عُنُقِهِ بَیْعَةٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً – هر کس بمیرد و بیعت [امامی] بر گردنش نباشد به مرگ جاهلیت مرده است» را نیز بسیار آوردهاند، خود بهترین دلیل بر تولد ایشان است. چرا که اگر در هر زمان و عصری امام زمانی بناشد، مردم کدام امام را بشناسند که به مرگ جاهلیت از دنیا نروند؟! و اگر قرار بود که در هر عصری امام زمان زندهای وجود نداشته باشند، چرا ایشان این حدیث را فرمودند؟!
اما از آن جا که به طور معمول اهل سنت دلایل عقلی و حلی را نمیپسندند، لازم است پاسخ و روشنگری برای آنها به صورت نقضی و با ذکر روایات معتبر در اسناد خودشان صورت بپذیرد.
اگر چه بسیاری از اهل سنت تولد و وجود امام زمان (عج) را نمیپسندند، چرا که سبب میشود به بسیاری از باورها و تعاریف دیگر آنها در زمینههای متفاوت خدشه وارد شود، اما اسناد معتبر مسلمانان اهل سنت، به این مهم اذعان دارد:
همین که در برخی از روایت اهل سنت، حضرت مهدی (عج) فرزند امام حسن مجتبی علیهالسلام و در برخی دیگر فرزند امام حسین علیهاسلام خوانده شده است. معلوم است که به تولد ایشان اقرار دارند.
- ابن حجر در سرّ این مطالب میگوید: امام حسن مجتبی(ع) به خاطر شفقت با امت خلافت را ترک کرد و با معاویه صلح نمود، خداوند هم امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ را از اولاد او قرار داد و روایاتی را که میگوید، مهدی از اولاد امام حسین ـ علیه السّلام ـ است واهی شمرده و میگوید: دلیلی بر این وجود ندارد. (ترمذی، سنن وصواعق المحرقه).
- عبدالوهاب شعرانی به نقل از علمای به نام اهل تسنن مینویسید: «مهدی، فرزند حسن عسکری است که در نیمهی شعبان سال دویست و پنجاه و پنج هـ . ق متولد شد و زنده باقی خواهد ماند تا با عیسی علیه السلام ظهور کند و اکنون که سال نهصد و پنجاه و هشت هجری است، هفتصد و سه سال از عمر شریف او میگذرد» (الیواقیت و الجواهر – در شرح آرای اکابر اهل تسنن)
- شعرانی در مبحث «اشراط الساعه» و ظهور حضرت مهدی (عج) و در مواضع دیگر چنین میگوید: «...عبارت محیالدین در باب 366 از فتوحات این است: « بدانید که خروج مهدی (عج) حتمی است و او از عترت رسول الله است و از فرزندان فاطمه (ع) میباشد و جد او حسین بن علی (ع) و پدر او حسن عسگری فرزند امام محمد علی نقی (با نون) فرزند محمد تقی (با تاء) فرزند امام علیالرضا فرزند امام موسی الکاظم فرزند امام جعفرالصادق فرزند امام محمد الباقر فرزند امام زینالعابدین علی فرزند حسین فرزند امام علیبن ابیطالب علیهم السلام میباشد.»
آیه الله جوادی آملی در این مورد در کتاب آوای توحید مینویسند: «این گونه دقیق ضبط کردن و « نقی» با نون را از «تقی» با تا، جدا ساختن برای صیانت افکار مذهبی است؛ در حالی که در کتاب فتوحات کنونی اثری از این عبارتها نیست، بلکه فقط یک جمله گمراه کننده دارد که :«جده حسن بن علی!» و شعرانی این مطلب را در سال 958 نوشته و چنین میگوید : « عمر شریف حضرت مهدی (ع) در این تاریخ 706 سال میباشد».
- محمد بن طلحه شافعی: ابوالقاسم محمد بن الحسن در سال 258 در سامره متولد شد .نام پدرش حسن خالص است. و حجت و خلف صالح و منتظر از القاب اوست. (مطالب السوال ط سال 1287 ه ص89)
محمد بن یوسف: (در مورد امام حسن عسکری مینویسد) فرزندی جز محمّد نداشت و گفته شده که او همان امام منتظرست. (کفایت الطالب ص312)